Edvard Munch’un gözleri

Kısa süre önce Glokom-net.org’dan Halil Bey’le Edvard Munch hakkında bir sohbetimiz olmuÅŸtu. Bu haftasonu Tate etc.‘da konuyla ilgili bir makale görünce Munch’un göz rahatsızlığının ayrıntılarını merakla okudum.

1930 yılında Munch’un saÄŸ gözünün içinde kanama baÅŸlamış ve ressam bu sorunuyla ilgili Norveç’in önde gelen göz doktorlarından Johan Raeder’e baÅŸvurmuÅŸ. Doktorun notlarında sanatçının sol gözünde yıllardır sorun olduÄŸu yazıyormuÅŸ. SaÄŸ gözündeki bu kanamanın ardından ressamın görüş yeteneÄŸi iyiden iyiye azalmış. Raeder Munch’a uzun süreli bir yatak istirahati tavsiye etmiÅŸ. Bu süre boyunca ressamın yazılı ya da sözlü hiçbir ÅŸekilde rahatsız edilmemesini istemiÅŸ.

Ressamın hastalığı pek çok açıdan enteresan. Her ne kadar sanatçıyı çok korkutmuÅŸ olsa da meslektaÅŸları Mary Cassatt, Georgia O’Keeffe ya da Edgar Degas’da olduÄŸu gibi kariyerinin sonlanmasına sebep olmamış. Dahası tüm bu hastalık süreci boyunca Munch, gördüklerini görebildiÄŸi ÅŸekilde resmetmeye devam etmiÅŸ. Ressamın aylar boyunca süren sistemli çalışması geriye hem doktorlara büyük bir kaynak hem de sanatseverlere coÅŸkuyla bakabilecekleri tablolar bırakmış.

Yukarıda Munch’un 1930 tarihli Ressamın Retinası adlı çalışmasını sizlerle paylaÅŸtım. AÅŸağıda ise gene 1930’da çizdiÄŸi Bozuk Görüş isimli tablosu var.

Bu hastalığın Munch’u derinden etkilediÄŸi ve çok korkuttuÄŸu açık. Kendisini yatakta dinlenirken çizdiÄŸi aÅŸağıdaki tablosu bu ölüm korkusunun bir kanıtı gibi. Munch yatakta uzanmış ve eli ile gözünü kapatmışken ön tarafında bir kurukafa ressama eÅŸlik ediyor.

Neyse ki bu hastalık Munch’a kalıcı zarar vermemiÅŸ ve sanatçı 1931 yılında yeniden eski çalışmalarına geri dönebilmiÅŸ. Böylece hem o sevdiÄŸimiz tablolarını yapmaya devam etmiÅŸ hem de benim gizli gizli beÄŸendiÄŸim fotoÄŸraflarından ve filmlerinden çekmiÅŸ.

Ben Munch’un deliliÄŸinden her zaman etkilenmiÅŸimdir. Sizler ressam hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorum yapmadan önce Munch’un gözlerinin içine bir kere daha bakın ve ona göre cevap verin lütfen!