Seni şakacı

Robert Doisneau nüktedan fotoÄŸraflarıyla tanınan Fransız bir fotoÄŸrafçı. Kendisi Le baiser de l’Hotel de Ville (Nazlı yare Hotel de Ville’de bir öpücük kondurdum, 60 yıldır konuÅŸuluyor) isimli fotoÄŸrafıyla hem dünya çapında hem de Ä°stanbul’un bilumum kafe ve restoranlarında tanınan bir isim.

Doisneau, 1948 yılında Rue de Seine üzerindeki antikacı Galerie Romi’nin vitrinine yerleÅŸtirilmiÅŸ çıplak kadın tablosuna Parislilerin verdiÄŸi tepkileri fotoÄŸraflamış. Bugün bu fotoÄŸraflar hakkında birazcık konuÅŸmak istiyorum. Ama önce “Bu Galeri Romi de ne?” diyenler için gelsin. Galerie Romi iÅŸte bu:

Yukarıdaki fotoÄŸrafta saÄŸdaki adam Bob Giraud. Dönemin tanınmış gazeteci/ÅŸairlerinden biri. Doisneau’nun yakın arkadaşı olan Giraud, Galerie Romi’de çalışıyormuÅŸ. Soldaki afili beyin kim olduÄŸunu bilmiyorum. Keza köpeÄŸin de. Doisneau bu fotoÄŸrafı 1947 yılında çekmiÅŸ. FotoÄŸrafçının arkadaşının çalıştığı bu antikacıda sık sık takıldığı biliniyor.

Vitrinin arka tarafındaki bu takılmaları sırasında, vitrine yerleÅŸtirilen çıplak kadın tablosuna gelip geçenlerin tepkisini gören Doisneau bu insanların fotoÄŸraflarını çekmeye baÅŸlamış. Internet’te arama yaparsanız çoÄŸunlukla erkek modellerin olduÄŸu fotoÄŸrafların konu edildiÄŸi ve erkeklerin çıplak kadın figüründe nasıl da gözlerini alamadıklarını anlatan yazılarla karşılaÅŸacaksınız. Oysa durum bu deÄŸil. Kadınlar da erkekler kadar abartılı tepkiler vermiÅŸler. ÖrneÄŸin aÅŸağıdaki hanımefendiye bir bakın, ne demek istediÄŸimi anlayacaksınız.

Durumu soğukkanlılıkla karşılamayı başarmış başka bir kadın:

Ve neler döndüğünü çözmeye ant içmiş bir diğeri:

Gelelim erkeklerin tepkilerine. Onlarınki sayılarının fazla olması yüzünden daha çeşitli olmuş.

Tüm bu fotoÄŸraflar arasında bence en ilginci aÅŸağıdaki çiftin fotoÄŸrafı. Sebebi ise kesinlikle adamın gözlerini çıplaktan alamazken, yanındaki kadının hararetli bir ÅŸekilde merkeze yerleÅŸtirilmiÅŸ tabloyu inceleyip hakkında yorum yapması deÄŸil. Sebebi sadece kadının merkeze yerleÅŸtirilmiÅŸ tabloyu inceleyip hakkında yorum yapıyor olması. Doisneau’nun çektiÄŸi bu kadar fotoÄŸraf arasında merkeze yerleÅŸtirilmiÅŸ olan o tabloya bakan tek insan bu kadın. Ben de çeÅŸitli platformlarda bu seriden örneklerle karşılaÅŸtığımda sık sık bunu düşünürüm: Acaba merkeze yerleÅŸtirilmiÅŸ tabloda ne var?

Sizce ne var?

Bu arada hatırlatmakta fayda var. Doisneau bu fotoÄŸrafları çektiÄŸinde sene 1948’miÅŸ. Düşünün 1948’in Paris’inde bir dükkanın vitrinine konan çıplak kadın tablosu bu büyüklükte ilgi çekebiliyor. Çok uzak ya da az medeni bir tarihten bahsetmiyorum. 1948’den bahsediyorum. Ne kadar enteresan. (Ya da sevdiÄŸim bir arkadaşım olan Seyhan gibi yorumlayacak olursam: “Ne kadar da enteresan. Hmm… Belki de deÄŸil.”)

[Tüm fotoÄŸrafların telif hakkı Doisneau’nun mirasçılarına ait olup Güzelonlu’da bilgilendirme amaçlı kullanılmıştır.]